Trừ đi số doanh nghiệp giải thể, phá sản, đóng cửa, ngừng hoạt động, mỗi năm có thêm hàng chục ngàn doanh nghiệp gia nhập thị trường. Vì vậy, dựa vào bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, giả dụ không đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động hỗ trợ người đóng thuế, Cục thuế khó có thể hoàn thành nghĩa vụ.

Luật Quản lý thuế đã có hiệu lực gần 7 năm, nhưng hệ thống xây dựng buôn bán dịch vụ phụ trách thủ tục về thuế (đại lý thuế) phát triển còn khá khiêm tốn, thưa bà?

Làm kế toán cũng khó nắm hết được luật kế toán

Đại lý thuế đã được luật hóa tại Điều 20 trong Luật Quản lý thuế. Sau 7 năm thực hiện Luật Quản lý thuế, đến nay cả nước mới có khoảng 1.900 người được cấp chứng chỉ hành nghề dịch vụ phụ trách thủ tục về thuế, 160 xây dựng buôn bán dịch vụ phụ trách thủ tục về thuế hoạt động dựa vào quy định của Luật Doanh nghiệp. Trong khi đó, không kể hàng triệu người nạp thuế thu nhập cá nhân, hàng trăm ngàn xây dựng có doanh thu phải đóng thuế, cả nước hiện có trên dưới 400.000 doanh nghiệp đang hoạt động. Số liệu này cho thấy, số lượng đại lý thuế, người hành nghề dịch vụ phụ trách thủ tục về thuế còn quá ít so với nhu cầu.

Năm 2013, hoạt động sản xuất, buôn bán gặp rất nhiều khó khăn, nhưng số lượng doanh nghiệp gia nhập thị trường vẫn tăng thêm 16.200 cty. Khi kinh tế bước vào giai đoạn phục hồi, cộng với việc Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư với nhiều cơ chế thông thoáng, số lượng doanh nghiệp tăng thêm hàng năm sẽ lớn hơn rất nhiều so với năm 2013. Vì vậy, Cục thuế chắc chắn gặp nhiều khó khăn trong quản lý thuế, đặc biệt là nghĩa vụ tư vấn, tuyên truyền, hỗ trợ người nạp thuế - một trong những nghĩa vụ trọng tâm của Cục thuế - nếu như không đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động hỗ trợ người nạp thuế.

Chính vì vậy, Bộ Tài chính đã phê duyệt Kế hoạch Phát triển hệ thống đại lý thuế đến năm 2020?

Mục tiêu đặt ra trong Kế hoạch Phát triển hệ thống đại lý thuế mới được Bộ Tài chính phê duyệt, đến năm 2015 cả nước có ít nhất 2.000 người được cấp chứng chỉ hành nghề đại lý thuế; tối thiểu 3% số người đóng thuế là pháp nhân dùng dịch vụ đại lý thuế; tối thiểu 80% số doanh nghiệp hài lòng với chất lượng dịch vụ do đại lý thuế cung cấp. Giai đoạn 2016-2020, cả nước có ít nhất 6.000 người được cấp chứng chỉ hành nghề đại lý thuế; tối thiểu 10% số người nạp thuế là pháp nhân dùng dịch vụ đại lý thuế; tối thiểu 90% số doanh nghiệp hài lòng với chất lượng dịch vụ do đại lý thuế cung cấp.

Bà có nghĩ rằng, mục tiêu đặt ra là quá khiêm tốn?

Ở nhiều nước trên thế giới, số người nạp thuế dùng dịch vụ đại lý thuế thường chiếm trên 50% tổng số người nạp thuế thuế, đặc biệt là tại Hàn Quốc và Nhật Bản, ngày nay số lượng người nạp thuế dùng dịch vụ đại lý thuế chiếm tới 93% và 90% tổng số người đóng thuế. Tại Hàn Quốc, Nhật Bản và nhiều nước trên thế giới, số người hành nghề cung cấp dịch vụ đại lý thuế còn nhiều hơn cả số nhân viên thuế vụ.

Những tài liệu này cho thấy, mục tiêu mà ngành nguồn tài chính đặt ra so với các nước trên thế giới còn vô cùng khiêm tốn. Tuy nhiên, bên tôi nghĩ rằng, mục tiêu đặt ra như vậy là phù hợp với hiện thực vì ngày nay chưa có nhiều doanh nghiệp mướn đại lý thuế khai thuế, đóng thuế, quyết toán thuế, lập tài liệu miễn thuế, giảm thuế, hoàn thuế, thay mặt người nạp thuế giao dịch với ngành thuế.

Theo bà, vì sao doanh nghiệp chưa mặn mà với dịch vụ đại lý thuế?

Hiện tại, Việt Nam có 10 luật thuế và hàng trăm văn bản hướng dẫn, nên không phải nhân viên kế toán nào cũng nắm được tất các chính sách thuế, đặc biệt là nhân viên kế toán của doanh nghiệp nhỏ và vừa. Vì vậy, có rất nhiều doanh nghiệp bị xử lý vi phạm hành chính thuế, phải kê khai lại thuế hay thuộc đối tượng miễn, giảm, gia hạn thuế mà không biết vì không nắm được chấn dứt chính sách thuế.

Trong khi đó, giả dụ mướn đại lý thuế phụ trách dịch vụ, doanh nghiệp sẽ giảm được đáng kể số lượng nhân viên kế toán; không lo vi phạm chính sách thuế; không phải điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung quyết toán thuế; không mất thời gian khi thực hiện thủ tục giãn thuế, hoàn thuế, giảm thuế hay miễn thuế; số tiền bỏ ra trả dịch vụ đại lý thuế được coi là chi phí hợp lý, hợp lệ khi xác định thuế TNDN…

Sử dụng đại lý thuế có nhiều tiện ích như vậy, nhưng chưa có nhiều doanh nghiệp mặn mà. Theo chúng tôi, có 2 nguyên nhân cơ bản: công tác tuyên truyền của ngành thuế tới doanh nghiệp về lợi ích dùng đại lý thuế chưa tốt, vì hiện có không ít ngành thuế ở địa phương vẫn muốn “quản” doanh nghiệp; rất nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa không muốn bất cứ ai biết được tình hình thu chi, báo cáo kế toán, tài liệu, hóa đơn của mình.

Vậy dựa vào bà, phụ trách sao để đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động hỗ trợ người đóng thuế?

Hệ thống đại lý thuế phát triển giảm tải rất nhiều công việc cho Cục thuế, giảm được chi phí tuân thủ chính sách thuế cho người đóng thuế; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính thuế… Vì vậy, Cục thuế cần lấy số lượng doanh nghiệp dùng dịch vụ đại lý thuế là một trong những tiêu chí để bình chọn ngành thuế hoàn thành nghĩa vụ trong năm; thực hiện các chính sách ưu tiên trong quản lý thuế đối với doanh nghiệp dùng dịch vụ đại lý thuế.